,,Ik heb 787verschillende circussen gezien''
Voormalig protocolchef Guy Puttevils is Europa's grootste circusspecialist
Guy Puttevils: ,,De wilde beesten die nu zitten te grollen in de piste, zijn opgekweekt met de papfles en met koekjes.''Frederiek Vande velde
© Frederiek Vande Velde
Test: ga ergens ter wereld een beroemd circus binnen en laat de naam Guy Puttevils vallen. Wedden dat u een ereplaats krijgt? Deze voormalige protocolchef van de stad Gent is al heel zijn leven bezeten van de geur van de piste. Het zand, het stro, de beesten,... Op zijn 75ste blijven zijn ogen blinken wanneer hij vertelt over dierentemmers en clowns. Maar ook zijn tijd bij de stad, toen hij de groten der aarde ontving in het stadhuis, zorgt voor feestelijke herinneringen.
Guy Puttevils werd geboren op 22 juni 1922. Hij is een kenner en verzamelaar van alles wat met circus te maken heeft. Volgens sommigen is hij de grootste specialist van Europa. Hij werd gelauwerd door alle grote circussen en zetelt nog altijd in de jury van belangrijke circusfestivals.
Mijnheer Puttevils, ooit hoorde ik u vertellen dat u al op uw zevende werd betoverd door het circus...
Guy Puttevils: ,,Dat klopt. Toen ik zeven jaar was, zag ik voor het eerst een echte kanonman, in het circus Gleich. Die hadden een tent van 110 meter lang. Op donderdagavond speelden ze in Antwerpen en de vrijdag om 15 uur stonden ze al opgesteld in Gent. 300 monteurs had dat circus, een orkest met 48 muzikanten. Ze speelden op drie pistes voor liefst 10.000 toeschouwers.''
,,Datzelfde jaar zag ik het circus Palisse en daar zag ik de eerste tijger te paard. Fantastisch! En beren... Let op, de beren zijn de gemeenste beesten om mee te werken hoor. Heel verraderlijk.''
Volks
Ik kan me voorstellen dat u een paar voorstellingen heeft gezien in uw lang leven.
,,Ja hoor, ik heb in een schriftje bijgehouden wat ik zoal heb gezien sedert 1929, sedert die kanonman. Ik heb tot vandaag 787 verschillende circussen aan het werk gezien. Verschillende hé. Natuurlijk zag ik veel meer voorstellingen.''
Was circus vroeger niet iets voor de volksmens?
,,Ja, maar die tijden zijn voorbij. In feite was het Belgische circus De Muynck een van de laatste volkse circussen. Vroeger stond het circus dikwijls naast de foor, in Gent dus op het Sint-Pietersplein. Ik herinner me in 1934 het circus Amar, met hun 9 olifanten. Die stonden ook op de foor, waar ik trouwens toen al een waterscooter zag, een soort autoscooter op water. De mensen trokken toen na de voorstelling nog naar de kermis en dan namen ze om middernacht de laatste tram naar huis.''
Kwam jij uit een familie van circusmensen of foorreizigers?
,,Neen. Mijn ouders hielden het café Nollet open, tegenover de Minardschouwburg, en daar kwamen veel foorreizigers. Maar ook studenten, en profs, én circusmensen. Ik heb in de zaal van ons café nog de doop van twee circusleeuwen georganiseerd. Dat was heel nieuw in die tijd. Het circus De Jongh speelde in het Wintercircus, dat toen al van Mahy was. Ik herinner me dat we een tocht door Gent organiseerden met alle olifanten.''
,,Daar zat één rakker bij... die speelde zo graag. Ik heb hem tijdens die stoet door de stad de regenjas van een toeschouwer zien pakken en oppeuzelen. En die bende olifanten heeft heel de Groentenmarkt opgegeten. Haha, wat een spektakel. Ze waren plots niet te houden. Achteraf is alles vergoed geworden hoor.''
Was er plaats voor een vrouw in uw leven?
,,Zeker weten! Mijn lieve vrouw was eerste caissière in cinema Capitole. We zijn in 1945 gehuwd. Ze is onlangs overleden. Mijn vader kwam uit de textielwereld, mijn moeder uit een familie die grote cafés openhield. Ik werkte destijds op het ministerie van Economische Zaken. Tot 1953 heb ik er gewerkt, op een dienst die de mensen hun eigendommen teruggaf die de Duitsers tijdens de oorlog hadden afgepakt. In 1953 ben ik overgestapt naar de privé, om vertegenwoordiger te worden in textiel. Het waren de gouden jaren van het textiel. Ik schopte het tot hoofdvertegenwoordiger, maar ik deed dat niet zo graag. Ik moest de mensen gaan controleren, dat ligt niet in mijn aard. In 1969 sloeg het noodlot toe: de patron van de firma liet de zaak over aan zijn zoon en die gooide alle werknemers die ouder waren dan 50 jaar, op straat. Ik was toen 55 en plots werkloos.''
,,Gelukkig was er in Blankenberge een Festival van de Clown en die zaten plots in de problemen door allerlei afzeggingen. Ik trok naar Parijs, naar de oude Bouglione, om zijn hulp te vragen. Iedereen hielp plots mee. We kregen beroemde clowns naar dat kleine Blankenberge, Boltini zorgde voor een grote tent,... enfin, het festival was gered en burgemeester Content was tevreden.''
,,Hij vroeg of hij iets voor mij kon doen. Maar dat hoefde niet. Ik had er tenslotte in een chique hotel kunnen verblijven voor een paar dagen,... en toen vroeg die burgemeester wat ik deed voor de kost. Ik antwoordde dat ik werkloos was. Wat zou je graag doen, vroeg hij. Ik vertelde dat ik ervan droomde om met de organisatie van feestelijkheden en zo bezig te zijn. Hij belde naar Piet Van Eeckhaut, die toen schepen was in Gent, en veertien dagen later was ik een tewerkgestelde werkloze bij de dienst Toerisme.''
Vervanger
Maar u kwam uiteindelijk bij Protocol terecht.
,,Op een dag kwam de ambassadeur van Irak op bezoek, dat was nog ten tijde van burgemeester Placide De Paepe. De man van het protocol had zijn voet gebroken en er werd mij gevraagd hem te vervangen. Ik organiseerde een boottocht voor de hooggeplaatste gast. Ik herinner me mijn eerste opdracht nog goed. Het eten aan boord van de boot was zo lekker dat de tolk mij kwam vertellen dat de ambassadeur gek was van de aardbeien die hij had geproefd. Ik schonk hem dus maar mijn portie als toemaatje. Moest die mens toen geweten hebben dat hij aardbeien uit... Israël aan het proeven was, hij zou ze zo lekker niet hebben gevonden.''
U had uw roeping gevonden.
,,Ik deed dat graag. Schepen Ackerman was tevreden over mij en ik kreeg een contract voor 5 jaar, dat op mijn zestigste nog eens voor 6 jaar werd verlengd. Het waren vrolijke tijden, met vrolijke mensen.''
,,Ik werkte onder burgemeester Monsaert, met Paul Vlaeminck, Toon Wijffels,... Soms verzorgde ik 36 ontvangsten per maand op het stadhuis. Een van de hoogtepunten uit die periode was het ontbijt van de circusolifanten voor het stadhuis.''
Maar uiteindelijk moet iedereen met pensioen.
,,In 1987 was het zover. Maar ze vonden geen vervanger. Mijn pensioen werd telkens weer met drie maanden uitgesteld. Een jaar later wandelde ik over de Kouter en zag een terneergeslagen Claude Marissael wandelen. Wat scheelt er, vroeg ik. Hij vertelde over zijn ontslag op zijn werk. Ik belde Wijffels en diezelfde avond had burgemeester Monsaert een contract klaar voor mijn opvolger.''
Mooie herinneringen verzameld?
,,Ik herinner me het bezoek van Mitterrand, met 5 cameraploegen en 28 Franse journalisten. Dat waren we hier niet gewoon hé. Ik weet nog dat ik Yannick De Clerck net op tijd kon verbieden het Gulden Boek te tekenen die dag. Het protocol zegt dat, wanneer een staatshoofd het Gulden Boek tekent op het stadhuis, er niemand anders in mag schrijven. Uiteraard heb ik Boudewijn en Fabiola verschillende keren mogen verwelkomen, de koningshuizen van Zweden en Spanje, de president van Polen en een hele resem ambassadeurs. Onder burgemeester De Paepe waren dat ambassadeurs van chique landen als Frankrijk, Italië of Spanje. Bij Monsaert kwamen er meer vertegenwoordigers van arme landen.''
Even twee stokpaardjes van u bespreken. Ten eerste: het verbod op wilde dieren in circussen in Vlaanderen.
,,Niet te doen toch... Dat je in Gent geen dieren mag tonen en dat je in Doornik met alle dieren kan optreden. Dit is Belgisch. Weet je wat de beleidsmensen niet snappen? Vroeger werd er hardhandig met de beesten omgegaan. Dat klopt. Die kwamen nog recht uit de brousse, dat ware echt wilde beesten die moesten getemd worden, niet altijd op de meest zachtaardige manier... Maar sedert de jaren zestig worden de meeste wilde dieren gekweekt in de circussen zelf, die leeuwen die nu zitten te grollen in de piste, zijn opgekweekt met de papfles en met koekjes. Die worden nu heel zachtaardig aangepakt en leven in enorme kooien.''
Ten tweede: het circus Mahy.
,,Och mensen,... ik heb hier alle artikels in een map zitten. Als je ziet welke plannen ze daarmee hadden de jongste decennia. Weinig mensen beseffen hoe belangrijk dat Wintercircus was. In 1936 waren er tijdens een revue voor het eerst in Gent blote borsten te zien. De eerste dag verliep feilloos. De twee dag protesteerden een paar katholieken en de derde dag kwam de procureur kijken. Vanaf dan moest er in bikini worden opgetreden. Ik heb weinig hoop op redding, terwijl het om één der mooiste sites van Europa gaat.''
Mag ik u nog heel veel jaren en circusvoorstellingen toewensen.
Bron het Volk
Registreer
Aanmelden
V&A
Zoek
