Circuswereld Forum

Dat vraagt Omroep West zich af: https://www.omroepwest.nl/nieuws/446203 ... een-circus

Is een circus zonder clowns, leeuwen en koorddansers nog wel een circus?

DEN HAAG - Bij het woord circus denk je meestal aan een tent, een piste, zeeleeuwen met een bal op hun neus, clowns en koorddansers.
Dat klassieke plaatje is inmiddels flink achterhaald.
Wilde dieren zijn in de ban gedaan, het circus heeft zich behoorlijk ontwikkeld en werd dit jaar zelfs officieel erkend als kunstdiscipline.
Daar weten ze in het Korzo Theater in Den Haag alles van.
Het theater is gespecialiseerd in 'contemporary circus', zoals dit genre internationaal wordt genoemd.
Voor het eerst treedt Korzo nu ook op als producent.

Het begon allemaal al jaren geleden met het wereldberoemde Cirque du Soleil uit Canada. Het was een ander soort circus.
Geen tent, geen dieren en met de nadruk op acrobatiek, beweging en muziek.
Het Haagse Korzo Theater is eigenlijk een danstheater, maar zag veel raakvlakken met dit moderne circus.
Onder de noemer Cirque Mania brengen zij al een aantal jaren regelmatig dit soort voorstellingen.
'Bij Cirque Mania gaan we eigenlijk alweer een stap verder', zegt programmeur Daphne van Iperen.
'We zoeken echt naar voorstellingen die heel theatraal zijn. We willen een verhaal vertellen aan het publiek, in plaats van alleen maar dat bijzondere trucje.'

Het is voor het eerst dat Korzo niet alleen een circusvoorstelling programmeert, maar ook als producent fungeert.
Het Haagse theater is daarmee een van de koplopers in Nederland in dit genre.
De Oostenrijkse theatermaker Michael Zandl werd door Korzo benaderd om de nieuwe show Sawdust Symphony met hen samen te ontwikkelen.
Michael schakelde op zijn beurt twee collega's en oude vrienden in: David Eisele en Kolja Huneck, met wie hij al een collectief vormde.


David Eisele

Hamers, spijkers en verborgen luikjes
Het thema lag voor de mannen voor de hand. Michael, Kolja en David zijn gefascineerd door traditioneel vakmanschap, door ambachten.

Het vormde genoeg inspiratie voor een avondvullende voorstelling. Waarin wordt gegooid met hamers en gereedschap.
Waarin spijkers op mysterieuze wijze in de vloer verschijnen en weer verdwijnen.
En waarin er trucs worden gedaan met zagen, slijpen, lijm en zaagsel.
Het ingenieuze decor is zelf gebouwd en zit vol met magische snufjes en verborgen luikjes.

Eigen interpretatie
Omdat Sawdust Symphony een voorstelling is zonder tekst, kan iedereen zijn eigen interpretatie eraan geven.
Dat geldt voor het publiek maar ook voor de makers. 'Het gaat in ieder geval over duurzaamheid', zegt Daphne van Iperen.
Maar David ziet er nog iets anders in: 'Voor mij gaat het ook over behoeften die mensen soms hebben, maar niet ontwikkelen.
Soms moet je je gevoel volgen en iets proberen.
Ook al voelt het in het begin ongemakkelijk, later realiseer je je dan soms dat het geweldig was dat je die stap hebt genomen'.

Michael wil er graag nog iets aan toevoegen: voor hem gaat de show ook over frustraties die we allemaal kennen.
Dat gevoel dat je kunt hebben wanneer je probeert een spijker in een stuk hout te slaan: 'Soms lukt het en soms helemaal niet.
Dat vond ik een mooie metafoor voor elke taak, elk idee of elke visie die je kunt hebben'.


Acrobatiek in een emmer lijm

Grenzen opzoeken
De vraag die de voorstelling bij sommigen zou kunnen oproepen is: kun je dit eigenlijk nog wel circus noemen?
De makers zelf vinden van wel. 'De ene voorstelling heeft iets meer met toneel te maken, de andere voorstelling zal misschien de grens naar de dans opzoeken of juist meer het circus an sich centraal stellen.
Het nieuwe circus is een kunstvorm.
En zoals elke kunstvorm dat doet, zoek je af en toe de grenzen op', zegt Daphne van Iperen van Korzo.

De voorstelling Sawdust Symphony is vrijdag 24 en zaterdag 25 september te zien in het Korzo Theater in Den Haag en gaat daarna op tournee.

Met een filmpje.

De site van het theater en deze voorstelling: https://korzo.nl/nl/agenda/sawdust-symphony/
Daarop ook de spiegellijst, voor zover nu bekend.

Er zijn nog kaarten voor vanavond, aanvang 19.30 uur. Normaal € 18,- Jeugd (t/m 29 jaar!) e.a € 9.-

Nog een paar foto's:







Andere voorstellingen tijdens dit 'circusfestival' dat t/m zondag duurt vindt u hier: https://korzo.nl/nl/themas/cirque-mania/
Met ook een jeugdvoorstelling.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Niet helemaal waar trouwens, waar het Cirque du Soleil aangaat. De eerste keer in ons land was de voorstelling wel degelijk 'gewoon in een tent'!
Naast het Olympisch stadion in Amsterdam.

En die tent bleef. Niet alleen bij ons, maar overal ter wereld.
Alle grote(re) voorstellingen worden in tenten gespeeld. In de diverse werelddelen reist het circus steeds in dezelfde tenten, die dat deel niet verlaten.
Onderscheid is er ook tussen Noord- en Zuid-Amerika.
Later kwamen er ook voorstellingen op vaste plaatsen, zoals in theaters -in bijvoorbeeld Las Vegas-, bij.
En reisden succesvolle voorstellingen in een compactere vorm langs vaste theaters en gebouwen, zoals Ahoy en het Sportpaleis.
Maar de tent bleef het hoofddoel!

Mijns inziens niet. Voor het zogenaamde Nouveau Circus ontstond noemde je circus zonder dieren variété. Tot in de jaren 60/70 waren erin Europa veel nachtclubs waar circusnummers optraden. Dit waren zelden of nooit dierennummers en werd variété genoemd. Het was dus een belangrijk werkterrein voor artiesten die door heel Europa reisden. Artiesten als Bassie en Adriaan, in hun Crocksons tijd, traden louter in variété 's op. Charly Ross schrijft in zijn memoires dat hij wel aanbiedingen kreeg van circussen maar dat hij door zijn contracten met variété 's zich niet een heel circusseizoen kon vrijmaken, to hij een aanbieding uit Zuid - Afrika kreeg van het Bosswel - Wilke Circus.
Variété theaters waren nachtclubs met vaak ook de nodige erotische nummers. Toen in 1982 Hans Martens zijn Circus Holiday omdoopte tot Grand Variété Saltarino kwam hij daar van terug omdat het publiek het Circus associeerde met nachtclubs. Na een paar maanden ging hij gewoon weer als Holiday op reis en dat ging gelijk een stuk beter lopen.
Het Nouveau Circus, dat ontstond toen de variété 's veelal uitgestorven waren heeft zich nooit variété genoemd.
Artiesten zijn opgeleid aan circusscholen en die hebben zich nooit gericht op de opleiding van dresseurs. Uitzondering het voormalige Oostblok maar sinds de val van de muur worden er in Europa, wellicht met uitzondering van Rusland, geen dresseurs meer opgeleid. De mensen die van buiten het circus als dresseur/dompteur in het circus zijn gaan werken zijn de laatste vijftig jaar begonnen als verzorger van dieren.
Tot 1971 hadden wij in Valkenburg op de Cauberg, de plek waar nu Thermae 2000 staat, de enigste opleiding tot roofdierendresseur in de Zoo van Erie Klant. Dompteurs als Henk Luyckx, Jean Michon, Gaston Bosman, William Voss leerden hier het vak en gingen na een of twee jaar als dierenverzorger maar moesten ook diverse andere werkzaamheden verrichten, op tournee met de roofdierennummers van Klant. Er is hier nog een mooie documentaire overgemaakt, Zigeuners van de Cauberg, en Dick H. Vrieling heeft hier nog een mooi boek overgeschreven.
Sinds de jaren 80 zijn circusopleidingen als paddenstoelen uit de grond gerezen. In Nederland hebben wij zelfs twee HBO opleidingen. Deze opleidingen richten zich niet op dieren maar op de diverse vormen van acrobatiek. En de artiesten die hier afgestudeerd zijn treden ook op in de traditionele circussen. Vanuit deze opleidingen zijn er ook diverse Nouveau Circussen ontstaan. Vaak in het theater maar ook in tenten en op festivals. En kijk je naar traditionele circussen dan hebben deze zeker ook hun invloed gehad. In de beginjaren van Soleil hebben zij nog een seizoen samengewerkt met Circus Knie. Eerste deel traditioneel Knie en het tweede deel Soleil. Hetzelfde was de bedoeling in coronajaar 2020 toen immers het tweede deel ingevuld werd door het Duitse Flic Flac. Alleen was de tournee wat korter dan gepland.
Ook zagen wij verschillende Nouveau Circussen in tenten optreden. Soleil noemde je al maar het Cirque Plume en het Belgische Ronaldo, dat je eigenlijk ook een Nouveau Circus kan noemen. Ronaldo was tot in de jaren 80 een traditioneel circus met pony's en paarden maar heeft zich ontwikkeld tot een internationaal veel gevraagd circus en heeft inmiddels opgetreden in de hele wereld.
Een andere discussie over het gebruik van de naam Circus is dat deze veel gebruikt wordt waar het gaat om andere zaken bijvoorbeeld het Politieke Circus. Als je het hebt over de huidige Haagse politiek dan wil men niet samenwerken, dan speelt egotripperij een hele grote rol en zo kan ik nog wel even doorgaan. Allemaal zaken die je in het Circus niet kan gebruiken en er ook niet is. Dit vind ik niet alleen een hele slechte reclame maar het heeft ook niets en dan ook niets met het Circus te maken. In het Nouveau Circus zie je artiesten die een andere invulling geven aan voorstellingen. Dat kan je bevallen of niet maar wat mij betreft is het Circus.