Circuswereld Forum

‘Alexis Gruss op 79-jarige leeftijd overleden aan hartaanval’

Alexis Gruss, de koning van het Franse paardencircus, is in de ochtend van zaterdag 6 april 2024 overleden. De ‘pater familias’ van de Gruss-familie stierf aan een hartaanval in het St. Joseph ziekenhuis in Parijs. Hij werd 79 jaar oud.
Later deze maand zou hij tachtig kaarsjes uitblazen.

De familie Gruss laat in een ontroerend bericht op hun Instagram-kanaal weten dat het daar helaas niet van komt: “Met immense pijn en verdriet kondigt de Gruss-familie vandaag, zaterdag 6 april 2024, om 9.40 uur, het overlijden aan van de heer Alexis Jacques André Gruss.

Alexis Gruss was veel meer dan een getalenteerde man; hij was een pijler, een meester van de paardensport, van de show, wiens afdruk voor altijd in onze harten zal blijven staan. Hij heeft zijn leven gewijd aan het voortzetten van de paardensport door middel van zijn onderwijs en overdracht, en heeft hele generaties geïnspireerd. Tot het einde waren zijn familie, de paarden, en de piste de fundamenten van zijn leven.”

Deze ontroerende tekst is ondertekend door alle leden van deze grote circusfamilie: Alexis’ vrouw Gispy Gruss (geboren Bouglione), zijn broer Patrick Gruss, zijn kinderen Stephan, Firmin en Maud en hun partners, zijn kleinkinderen en hun partners Charles, Alexandre, Louis, Joseph, Jeanne, Célestine, Gloria en Venecia én achterkleinkinderen Oscar en Tristan.

Paardenman in hart en nieren

Alexis Gruss was een fenomenale ‘paardenman’ en een verdediger van circustradities. Hij was tot kortgeleden actief in zijn eigen ‘Cirque Alexis Gruss’. Dit jaar vierde het circus – dat tegenwoordig onder de naam ‘Les Folies Gruss’ jaarlijks tussen oktober en maart in Parijs te zien is – het 50-jarig jubileum. Alexis bouwde het circus samen met zijn familie uit tot een circus van absolute topkwaliteit, waarbij gewerkt werd met een mix van circus, theater en paardendressuur.

Circusweb zag Alexis recent nog schitteren in de jubileumvoorstelling en schreef daar een recensie over. De bijna-tachtiger zag er in maart 2024 wat broos uit, maar straalde vol trots tijdens het uitvoeren van zijn ‘paardenambt’.

Eind 2023 vertelde Gruss in een interview aan de Franse krant ‘Le Figaro’ dat hij recent zelfs nog de Franse Jura bezocht om een paard te halen: “Zelfs na enkele decennia is de emotie nog steeds hetzelfde om een mooi dier te ontdekken.

Het kost drie jaar aan opvoeding – praat me vooral níet over ‘dressuur’ – voordat dit paard het examen aflegt.
In totaal duurt het vijf jaar voordat het op masterniveau komt”

Een levenlang in het circus

De Gruss-dynastie gaat terug naar circa 1868. De paardenspecialiteit van de familie werd in de loop der tijd verfijnd. Het was Alexis Gruss die er in de vierde generatie een nieuwe glans aangaf door op 27ste zijn eigen circus in 1974 op te richten. Dit alles in het kader van de aankomst van Philip Astley (de grondlegger van het circus met paarden, red.) in Parijs dat in 1974 tweehonderdjarig geleden was.

Alexis Gruss kreeg de basis van het circusvak – van de paardenkunst tot de muziek – van zijn vader André, die als clown optrad onder de naam ‘Auguste Dédé’. Alexis was als een gedenkwaardige clown de clownspartner van Auguste Dédé.

Daarnaast was hij een getalenteerde saxofonist en dus een internationaal erkende meester-paardenman. Alexis zette de traditie voort van de drie grote paardendisciplines in de circuspiste: vrijheidsdressuur, hogeschool en acrobatiek te paard.

In 1974 werden vijf leden van de familie om hem heen in zijn eigen circusgezelschap opgenomen. Anno 2024 zijn het er een twintigtal, verdeeld over vier generaties. Alexis vertelde daarover in een interview: “Het geheim van het samenwerken met familie? Ieder gaat zijn eigen weg en tóch gaan we samen!”

Kleinzoon Alexandre Gruss vertelde in een interview met Circusweb (maart 2024) over zijn leermeester: “Ik en mijn broer zijn nu dertig, opa is bijna tachtig. En het is fantastisch om nog elke dag van hem te leren. We houden van hem vanuit de grond van ons hart”.

Prijzen en erkenningen

Het circus van Alexis Gruss was ook enkele keren in Nederland te zien. In 1988, 1990 en 1992.
In 1988 ontving hij met zijn familie in Nederland de ‘Oscar Carré Trofee’, uit handen van de Club van Circusvrienden.

Dat is slechts een van de vele prijzen/erkenningen uit zijn kast. Zo werd Alexis in Frankrijk ‘Ridder in de Orde van Kunsten en Letteren’ en ‘Ridder in het Legioen van Eer’ en ontving hij een Gouden Clown op het Internationaal Circusfestival van Monte Carlo.

Bron: Circusweb.nl

Een mooi verhaal over Alexis Gruss op circusweb. Al weer lang geleden was hij met zijn Circus, Cirque Gruss of Cirque a l'ancienne op tournee in Nederland en Belgie. Om precies te zijn in 1988, 1990 (toen ook in Belgie), 1992 en in ik meen in 1993 stond een deel van zijn bedrijf in de Efteling als zomercircus. Die laatste voorstelling heb ik overigens niet gezien.
In 1974 werd zijn circus opgebouwd met steun van de circusschool van Annie Fratellini uit Parijs. Na successen kreeg Alexis Gruss zelfs subsidie van de Franse overheid.
Behalve een paardendresseur die qua niveau vergelijkbaar was met Fredy Knie, was Alexis de bedenker van een jaarlijks nieuwe voorstelling. Niet alleen de acts, vooral dressuur, maar ook de muziek werd uitgezocht door Gruss. Ik bezit nog een LP van de voorstelling uit 1988. Een keiharde werker bovendien die dat overigens ook eiste van zijn familie en medewerkers. Na een avondvoorstelling waren er dagelijks nog probes tot ver na middernacht om 's ochtends weer verder te gaan met de vele werkzaamheden die een circusdirecteur heeft.
De shows die ik gezien heb waren van een zeer hoog niveau in elk geval. Het paard stond hierin centraal maar ook andere circuselementen kwamen erin voor en de voorstelling hadden altijd een thema. In de voorstelling van 1990 draaide het om de Franse chansons. Muziek van grootheden als Brel, Aznavour begeleiden de circusnummers. Voorstellingen die allemaal heel puur waren en absoluut niet show gericht. Voorstellingen die die bijna poetisch waren.
Een commercieel succes waren de voorstellingen in Nederland niet. Het was circusproducent Fernand Banning die het circus naar Nederland haalde. Het eerste jaar 1988 draaide zeer matig. Banning weet dat aan de onbekendheid van de naam Gruss. In 1990 hadden wij een warme zomer en daardoor vielen de resultaten ook tegen. In 1992 reisde Gruss met een kleinere tent. Om precies te zijn om een zogenaamde kiosk met een capaciteit van 600 toeschouwers. Behoudens het zomercircus in de Efteling moesten de Nederlandse circusliefhebbers vervolgens weer naar Frankrijk om dit fantastische circus te zien.
Volgens mij niet veel later is Gruss gestopt met reizen. In de zomer waren er voorstellingen in zijn kwartier in Zuid-Frankrijk en 's winters trad het circus op in het Bois du Bologne in Parijs.
Met Alexis Gruss is een icoon overleden met een visie op circus, die er in slaagde om deze visie in voorstellingen over te kunnen brengen. Alexis rust in vrede