Circuswereld Forum

De speurtocht naar de herkomst van straatnamen (e.d.) leidde in Den Haag naar een ongebruikelijke naamgeefster: een circusolifant die ter plekke ooit het leven liet.
Op 108-jarige leeftijd -volgens de eigenaar-, maar dat lijkt me iets teveel van het goede......
Het 'wereldrecord' in dierentuinen staat sinds 2003 op 86 jaar. Nog een hele prestatie waar in het wild (ja hoor, hun natuurlijke habitat) 50 jaar al heel wat is....
Het naar haar genoemde Jenny Plantsoen kent zelfs een monument in de vorm van een postament met een afbeelding van een olifant!

U leest het hier: https://indebuurt.nl/denhaag/genieten-v ... oen~46644/


Jenny Platsoen Den Haag

Het opmerkelijke mysterie van het Jenny Plantsoen

In het Haagse centrum ligt, tussen de Zorgvlietstraat, de Hemsterhuisstraat, de Elandstraat en de Westerbaenstraat, het Jenny Plantsoen.
Een opmerkelijke naam, want de straten eromheen zijn allemaal vernoemd naar historische personen. Wie was Jenny?

De Elandstraat is vernoemd naar Cornles Eland, een cartograaf en graveur, en de Westerbaenstraat naar geneesheer en dichter Jacob Westerbaen.
Maar naar wie is dan toch het Jenny Plantsoen vernoemd?

Circus
Jenny is niet de naam van een bijzonder persoon uit de Haagse geschiedenis. Nee, Jenny was een circusolifant!
Het verhaal van Jenny is triest en tegelijkertijd opmerkelijk.
In 1937 kwam het beroemde circus Sarrasani naar Scheveningen. De 108 jaar oude olifant Jenny was één van de grootste attracties van dat circus.
Na de voorstelling werd Jenny, op het toenmalige station aan de Zwolsestraat, in een trein geladen. Maar op het perron stortte de bejaarde olifant in elkaar.
Ze werd naar de Haagse dierentuin aan de Koningskade gebracht om op krachten te komen, maar het heeft niet mogen baten.
Jenny is nog diezelfde dag overleden.


Vervoer van de olifant Jenny van circus Sarrasani, die op het station te Scheveningen in elkaar was gezakt, per sleperswagen naar de Dierentuin, 1937.

Opzetten
Het verhaal neemt ineens een vreemde wending. Want na het overlijden van de olifant heeft het Museum voor Onderwijs, in de Hemsterhuisstraat, de olifant voor 50 gulden gekocht.
Het was namelijk de bedoeling om het skelet tentoon te stellen. Dat bleek alleen niet zo makkelijk te zijn.

Het lichaam van Jenny werd naar een slachthuis gebracht om het uit te benen.
Om het skelet verder schoon te laten worden werd het in een vijver in het Zuiderpark gelegd. Daar konden de algen al het vlees van de botten eten.
Die vijver heet nu de Olifantenvijver.
Pas na een jaar werd het skelet weer boven water gehaald en al het vlees was van de botten verdwenen.
Alleen in de plaats daarvan was het skelet helemaal groen van de algen.

Om de groene alg van de botten te halen werd het skelet – in een laag wit zand – in de tuin van het museum begraven.
En toen… toen is men vergeten dat het skelet daar lag. Waarom dat vergeten is, weten we niet precies.
Misschien omdat het zolang duurde, doordat de Tweede Wereldoorlog uitbrak, of omdat er geen geld meer was.
In ieder geval, niemand dacht meer aan Jenny de olifant.

Waar was Jenny?
Meer dan veertig jaar later dook ineens het verhaal van Jenny weer op.
Alleen niemand kon zich meer herinneren waar het skelet precies was begraven.
In 1991 werd het oude Museum voor Onderwijs afgebroken en toen is er uitgebreid gezocht naar het skelet.
Je denkt misschien aan een mooie afloop. Maar nee, er werd niks gevonden. Jenny was spoorloos verdwenen.
Nog steeds hebben we geen idee wat er met het skelet is gebeurd.

Plantsoen
Het buurtpark tussen de Zorgvlietstraat en de Hemsterhuisstraat kreeg begin jaren ’90 een flinke make-over.
Bij het vernieuwde plein hoorde ook een nieuwe naam en daarvoor werd een prijsvraag uitgeschreven.
De bewoners van de wijk waren Jenny nog niet vergeten en in 1993 werd de nieuwe naam van het park onthuld: Het Jenny Plantsoen.
Een mooie manier om de circusolifant te herdenken.

In 1998 leek het erop dat het mysterie van de botten van Jenny eindelijk werd opgelost.
Een stel wijkbewoners had namelijk een bot gevonden dat heel erg leek op dat van een olifant.
Het bot is onderzocht in het Museon (het nieuwe museum voor onderwijs).
Het bleek niet van Jenny te zijn, het was de voorpoot van een mammoet van meer dan 10.000 jaar oud!

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Kijk, zo ontdek je nog eens iets!
En voor wie het zich niet meer herinnert - en die komen er steeds meer! - De Haagsche Dierentuin bevond zich naast het huidige circus (en demonstratie-) terrein het Malieveld (rechtsonder).
Op de plaats waar nu het Provinciehuis staat.



De dierentuin sloot in 1943 na 80 jaar haar poorten. De meeste dieren waren toen al verdwenen -naar andere dierenparken- omdat de Duitsers een verdedigingslinie dwars door het park aanlegden.
Het hoofdgebouw, het zogenoemde Moorse Paleis, bleef nog wel staan en deed tot en met 1985 dienst als congres- en feestcentrum.
Toen moest het wijken voor de provinciale politiek.....




Ach ja, die politiek.....
Uitgerekend de VVD wil nu graag een dierentuin terug in Den Haag.
En dat op loopafstand van het Binnenhof..........

Nu we toch met straatnamen, de dierentuin en olifanten bezig zijn gelijk maar even de volgende -nog altijd bestaande benaming-: De Dierentuinbrug.

Hier leest u meer: https://indebuurt.nl/denhaag/genieten-v ... aag~10199/



Mysterie: Waar komt de benaming van de Dierentuinbrug vandaan?

Over het kanaal bij de Koningskade ligt een brug die sinds 1956 de Dierentuinbrug heet.
Op zich een vrolijke naam, maar wel een beetje vreemd. Er is daar toch helemaal geen dierentuin?

Den Haag heeft wel zeker een dierentuin gehad. Mede dankzij de Dierentuinbrug worden we daar nog dagelijks aan herinnerd.
De ingang van de dierentuin was op de hoek van de Benoordenhoutseweg, nu de Zuid-Hollandlaan en de Koningskade, schuin tegenover de brug.
Nu staat daar het provinciehuis.
De dierentuin werd in 1863 opgericht en vele Hagenaars zagen daar voor het eerst van hun leven een aap of tijger.
In het park waren plantenkassen, 20 zoogdieren en 196 vogels. In 1875 kwam er onder andere een olifantenverblijf bij.
Verder was het hoofdgebouw een broedplaats van gezelligheid. In het gebouw waren regelmatig feestjes, tentoonstellingen, theatervoorstellingen en bokswedstrijden.

Oorlog
In de Eerste Wereldoorlog kwamen de problemen. Nederland werd minder welvarend en er kwam een verbod op de voorjaarsfeesten, waardoor de dierentuin in financiële problemen kwam.
In 1923 waren veel van de grote dieren verkocht of overleden. Van de zoogdieren bleven alleen nog de apen over.

Na een aantal bestuurlijke wisselingen ging het langzaamaan weer beter met de dierentuin.
De nieuwe directeur Van Bylandt was een echte dierenliefhebber met een groot netwerk.
Al snel werd de dierentuin weer uitgebreid. Zo kreeg Van Bylandt onder andere een leeuw en een tijger uit Duitsland.

Betsy
De grote publiekstrekker was Betsy de olifant. Deze olifant kwam als jong dier bij de dierentuin.
Hij (Zij ?)was niet alleen lief maar ook ondeugend. Betsy pakte wel eens een hoed of sjaal van het publiek en sloofde zich daarmee ontzettend uit.
Ook maakte Betsy af en toe wandeling door de dierentuin en dan mochten kinderen op zijn (haar ?) rug zitten.
Uiteindelijk heeft de dierentuin maar liefst vier verschillende Betsy’s gehad.

Atlantikwall
In de Tweede Wereldoorlog ging het weer mis met de Haagse dierentuin.
In 1943 moet een groot deel van de vrolijke dierentuin plaatsmaken voor de Atlantikwall.
De grote dieren gingen onder andere naar Diergaarde Blijdorp in Rotterdam.
Ook Betsy werd overgeplaatst. De olifant ging naar Artis in Amsterdam en leefde daar tot in de jaren 60.
Verder werden de kleinere dieren zoals zebra’s, pelikanen en lama’s overgeplaatst naar de speelweide in het Zuiderpark.

Daarna is het nooit meer echt een dierentuin geweest.
Na de oorlog werd het Moorse Paleis, waar vele feesten waren, nog gerestaureerd en de rest van het park werd wandelgebied.
Maar in 1968 werd dat pand gesloten voor de bouw van het provinciehuis.

Herinneringen
In 1939 werd de brug over het kanaal van de Koningskade geopend en in 1956 werd het officieel de Dierentuinbrug genoemd.
Ter versiering van de brug ontwierp kunstenares Gra Rueb twaalf reliëfs met scènes uit de fabels van La Fontaine.
Verder zijn in de tuin van het provinciehuis beelden van een uil, adelaar en poema neergezet en in het gebouw hangen verschillende foto´s van de dierentuin.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

(De benaming Dierentuinbrug stamt uit 1939. Dat is op te maken uit een beschrijving van de kunstwerken van Gra Rueb:
https://www.grarueb.nl/07-decoraties/dedtbrug.html).

De kunstenares aan het werk:



Zij overleed in 1972 in Den Haag.

Nog een ander 'mysterie' vormt de naam Betsy van de olifant.
Dat lijkt toch echt een meisjesnaam. Andere informatie bevestigt dit.
Waarschijnlijk dus een foutje van de schrijfster van het eerste artikel.....

Op Wikipedia vinden we:

In 1875 is het olifantenverblijf in gebruik genomen.
Een grote publiekstrekker was olifant Betsy.
Er zijn in de loop der jaren vier verschillende Betsy’s geweest.
De eerste Betsy kwam als jong olifantje in 1875 naar de dierentuin.
Het publiek was dol op haar en liet zich graag amuseren door haar uitgebreide repertoire aan kunstjes, zoals domino spelen en haar leeftijd tellen met een stok.
De laatste Betsy IV kwam in 1937 naar de Haagse Dierentuin.
In tegenstelling tot haar voorgangers kreeg ze tijdelijk gezelschap van andere olifanten, Neeltje, Dora en Aida.
Al snel verlieten deze drie laatste olifanten de dierentuin weer.
Betsy IV bleef en werd soms als lopend reclamebord gebruikt.
Toen de Haagse Dierentuin in 1943 gedwongen was te sluiten, verhuisde Betsy IV naar Artis in Amsterdam.
Ze leefde daar tot in de jaren zestig.


De 3e Betsy? Foto uit 1930.


Betsy terwijl ze domino speelt met haar oppasser!

Van de ''echte dierentuin'' met mooie dieren, bezienswaardig van aard, leerzaam en interessant bovendien, naar die andere dierentuin: politiek.
Verre van aanbevelenswaardig, vaak beschamend doch in ieder geval buitengewoon oninteressant. Het aankijken niet waard.
Een wilde plek waar je alleen maar ''leert'' hoe je de dingen juist niet zou moeten doen.

Het is maar een kleine stap van ''Veilige zone'' naar ''No go area''.

_________________
Zand, Zaagsel, Mensen, Dieren en Sensaties: wat een heerlijkheid.

De VVD pleitte (al) in 2011 voor de terugkeer van de dierentuin, zelfs ook nog op de plaats van het huidige Provinciehuis.
Het zal wel kort voor de verkiezingen zijn geweest....

Niemand minder dan Richard de Mos - toen nog namens de PVV - sloot zich bij het idee aan:

De Partij voor de Vrijheid in Den Haag wil dat er een ‘Mini-Zoo’ komt als alternatief voor de realisatie van een Haags Klimaatcentrum.

Tja, dan weet je al bijna zeker dat het er niet van gaat komen.....


Jaren later kwam men niet veel verder dan een tentoonstelling over dit onderwerp in genoemd provinciehuis.
Leuk filmpje wel, zelfs nog met Betsy....

https://www.omroepwest.nl/media/24878/H ... -tot-leven